Hukuk ve mülkiye mezunu, fotoğraf yapıp, kanun çalan kaymakam bir babanın oğlu olan Safa Önal, 1930 yılında İstanbul Maçka Palas’ta dünyaya geldi. Haydarpaşa Lisesinden mezun olan Önal, bir yandan yazdığı kısa hikayelerle müellifliğini geliştirdi, bir yandan da mecmualarda editörlük yaptı. Önal, bu periyotta yazmaya başladığı hikayeleri daha sonra “Dünyanın En Hoş Gemisi” ismiyle yayınladı.
395 SENARYOYLA GELEN REKOR
Önal, 1961 yılına kadar gazetecilik yaptı. Daha sonra senaryo yazmaya yük verdi. 1953’te birinci senaryosu olan “Kanlı Para”yı kaleme alan sanatçı, Bülent Oran, Ertem Göreç, Erdoğan Tünaş üzere senarist ve direktörlerle birlikte kıymetli yapıtlara imza attı.
Yazdığı senaryolarla Altın Koza ve Altın Portakal üzere değerli şenliklerden çok sayıda mükafata layık görülen usta senarist, “Senaryocu, sinemanın en yalnız insanıdır. Kimse senaryocuyu hatırlamaz. Halbuki set o denli mi? Set, bir ömür alanıdır. Ben bu işi sevdim. Senede ortalama 20-25 senaryo yazdım. Özveriydi bu, sevdaydı bu. Diğer türlü bu mesleği icra edemezsiniz.” demişti.
YÖNETMEN KOLTUĞUNDA GELEN BÜYÜK BAŞARILAR
Sanatçı, 1973’te yayınlan “İnleyen Nağmeler” isimli sinemayla birinci kere direktörlüğe adım attı ve 40’a yakın sinemada direktör koltuğunda oturdu.
Bu periyoda ait, “Senaryo yazmasaydım romana yönelecektim. Başarırdım başaramazdım onu bilemem, bilemeyiz fakat başarılı bir öykücüydüm ben. Pek çok edebiyatçı dostum, ‘Yeşilçam bir sinemacı kazandı fakat edebiyat bir öykücü kaybetti’ demiştir. Doğrudur.” sözlerini kullanmıştı.
Öykü, senaryo yazımı ve direktörlüğün yanı sıra çok sayıda fotoromana da imza atan Önal’ın “Beyaz Şemsiye” yapıtında Türkan Şoray ve Cihan Ünal rol aldı. Televizyon için dizi senaryoları da kaleme alan Önal’ın 2007 yılında yazıp yönettiği “Hicran Sokağı” sanatkarın son işi oldu.
“ESKİ BİR YARA’DAN BİR SAFA ÇIKTI”
Ömrünün son anlarına kadar kalemini elinden düşürmeyen usta sanatçı yazmakla ilgili şunları anlatmıştı:
“Benim işim yazmak, vilayetle de yazmak. Sebep olan da Reşat Nuri Güntekin’dir, bende o patlamayı yaratan. Reşat Nuri Bey’in öyküsü, ‘Eski Bir Yara’ ismini taşıyordu. Ortaokul ikinci sınıfımızın kitaplarında vardı. Ufak bir çocuğun ağzından bir anlatımdı. Yunan işgali sırasında, Anadolu’da bir kasabada geçiyordu. Alışılmış inanılmaz bir hayranlıkla okudum ve bana yazı yazmayı aşıladı ve beni çaresiz bıraktı, ‘Başka bir şey yapmayacaksın!’ dedirtti bana. Yani bütün hayatımı değiştiren olaydır. Bu benim gerçeğimdir. ‘Eski Bir Yara’dan bir Safa çıktı. Bu hikayede bana nazaran her şey var. Beni her seferinde alır, tekrar başlasam mesleğime, yani hayata, tekrar bu hikayeyi okusam, yeniden buradan yürürüm.”
Senaryo Muharrirleri Derneğinin kurucu üyesi olan ve başkanlığını da yürüten Önal, 30 Temmuz 2023’te 92 yaşında hayatını kaybetti.
Önal’ın yapıtlarından kimileri şöyle:
Filmler: Yüzyıllık Çınar, Hicran Sokağı, Küçük Konut, Dolandırıcı Aşıklar, Kederler Benim Olsun, Ağlayan Melek, Cingöz Recai.
Senaryosunu Yazdığı Kimi Sinemalar: İkimize Bir Dünya, Mahkum, Kâfi, Yarınlar Bizim, Sezercik Aslan Kesimi, Kızıl Tehlike, Taçsız Kral, Küçük Beyefendi, Lejyon Dönüşü, Tatar Ramazan, Vesikalı Yarim, Ah Hoş İstanbul, Kanun Benim.
Senaryosunu Yazdığı Birtakım Diziler: Aşkımızda Mevt Var, Yaz Gülü.
Rol Aldığı Sinemalar: Sinemada İstanbul: Kadrajdaki Kent, İzzet Günay Belgeseli, Salih Tozan Belgeseli, Akad Sineması, İnleyen Nağmeler (Seslendirme).